රටේ මෑත ඉතිහාසයේ දරුණුතම ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩඒමට රජය පසුගිය වසර දෙක ගතකර ඇත. අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල (IMF) සමඟ විවෘතව කටයුතු කිරීමෙන් සහ අල්ලස් කොමිසම, පොලිසිය සහ උසාවිවලට ඔවුන්ගේ රාජකාරි ස්වාධීනව සිදුකිරීමට ඉඩදීමෙන්, රජය අන්තර්ජාතික හවුල්කරුවන් සහ මහජනතාව අතර විශ්වාසය ගොඩනඟාගෙන තිබේ. මෙම විශ්වාසය ආණ්ඩුවට පෙර ආණ්ඩුවලට කිසිදා නොලැබුණු අවස්ථාවක් ලබා දී ඇත. දැන්, යුද්ධයේ කල් පවතින බලපෑම් ආමන්ත්‍රණය කිරීමට සහ තවමත් බෙදී ඇති රටට එක්සත්කම සහ සුවය ගෙනඒමට උදව් කිරීමට එය මෙම විශ්වාසය භාවිත කළ යුතුය.
IMF විසින් දැන් රජය විශ්වාස කරන බවට ඇති ප්‍රබලම ලකුණ නම්, IMF සමඟ එහි වැඩිදියුණු වූ සම්බන්ධතාවයි. පසුගිය සතියේ, IMF හි විධායක මණ්ඩලය ශ්‍රී ලංකාවේ ණය වැඩසටහන පිළිබඳ සිය සිව්වැනි සමාලෝචනය අවසන් කළ අතර, රටට තවත් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 350 ක් අනුමත කළේය. එම රැස්වීමේදීම, නොගෙවූ බිල්පත් වෙනුවෙන් නිවැරදි නොවන සංඛ්‍යාලේඛන කළින් ලබාදුන් බව රජය පිළිගත්තේය. රටේ මූල්‍ය දත්තවල නිරවද්‍යතාව වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා ගන්නා පියවර ද IMF පැහැදිලි කළේය. දඬුවම් කිරීම වෙනුවට, රජයේ පැහැදිලි කිරීම IMF විසින් පිළිගත් අතර, මූල්‍ය කටයුතු සම්බන්ධයෙන් වඩාත් අවංක හා විනිවිදභාවයෙන් කටයුතු කිරීමට රජය ගත් උත්සාහය අගය කළේය.
අතීතයේදී, 2001 දී යුක්රේනයේ සහ 2004 දී ඩොමිනිකන් ජනරජයේ මෙන්, රටවල් අසත්‍ය තොරතුරු ලබා දුන් විට IMF උපකාර කිරීම නැවැත්වීය. එහෙත් මෙවර, IMF එසේ නොකළ අතර, ශ්‍රී ලංකා රජය වෙනස්වී ඇති බව සම්බන්ධයෙන් බැරෑරුම් ලෙස විශ්වාස කරන බව පෙන්නුම් කළේය. ඉහළ තීරුබදු, බදු වැඩිකිරීම සහ සාමාන්‍ය සහනාධාර ඉවත් කිරීම නිසා ජනතාව අරගල කළද, රජය එහි ප්‍රතිසංස්කරණ සැලසුම් අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන ගොස් ඇත. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, රටේ විදේශ සංචිත ස්ථාවර වී ඇත. උද්ධමනය අඩු වී ඇති අතර, ගෝලීය වෙළඳ ගැටළු තවමත් අවදානම් ඇති කළද, ආර්ථිකය සෙමින් වර්ධනය වීමට පටන් ගෙන තිබේ. අනෙකුත් රටවල් සහ පෞද්ගලික ණය දෙන්නන් සමඟ ණය සාකච්ඡා බොහෝදුරට අවසන් වී ඇති අතර, රජය විදුලි මිල සකස්කිරීම සඳහා නව ක්‍රමයක් ද හඳුන්වා දී ඇත. එය ජනප්‍රිය නොවූ නමුත් අවශ්‍ය වූ තවත් තීරණයකි.
ජනතාවගේ ප්‍රමුඛතා
අතීත උද්ධමනය සහ වැටුප් ප්‍රමාණවත් ලෙස වැඩි වී නොමැති වීම වැනි හේතු නිසා, ජනතාවගේ සැබෑ ආදායම තවමත් අර්බුදයට පෙර තිබූ මට්ටමට වඩා අඩුය. ජනාධිපතිවරණයට පෙර 2024 අගෝස්තු මාසයේදී ජාතික සාම කවුන්සිලය විසින් කරන ලද සමීක්ෂණයකින් පෙන්නුම් කළේ, අපේක්ෂකයකු තෝරාගැනීමේදී ඡන්දදායකයන් දක්වන ප්‍රමුඛතාව වන්නේ ආර්ථික වර්ධනය බවයි. කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්ය මහේෂ් සේනානායක සහ ක්‍රිෂ්නි සිල්වා විසින් සිදුකරන ලද මෙම අධ්‍යයනයෙන්, ශ්‍රී ලංකාවේ වෙනස්වන දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයේ ඡන්දදායක තීරණවලට බලපාන කරුණු පිළිබඳව ප්‍රයෝජනවත් අවබෝධයක් ලබාදෙයි. ආර්ථික ගැටලු තවමත් පැවතුණද, බොහෝ ඡන්දදායකයන් ඉවසිලිවන්තව සිටීමට කැමැත්තෙන් සිටින අතර, රජය තත්වයන් වැඩිදියුණු කිරීමට සැබවින්ම උත්සාහ කරන බව විශ්වාස කරන බව පෙනේ.
ජාතික සාම මණ්ඩලයේ සමීක්ෂණය මගින් ආර්ථිකය, නායකත්වය, රාජ්‍ය ආයතන කෙරෙහි විශ්වාසය සහ සමාජීය ගැටළු වැනි කරුණු, ජනතාව ඡන්දය ලබාදෙන පිළිවෙල කෙරෙහි බලපාන ආකාරය සොයාබැලීය. ප්‍රතිඵලවලින් පෙනීගියේ, බොහෝ ඡන්දදායකයන්ට ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික ගැටලු විසඳීමට, දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමට සහ යහ පාලනයක් ලබාදීමට පැහැදිලි සැලසුම් ඇති අපේක්ෂකයන් අවශ්‍ය බවයි. එම සමීක්ෂණයට අනුව: ආර්ථික අර්බුදය විසඳිය හැකි අපේක්ෂකයකුට ඡන්දය දෙන බව 93% ක් පැවසූහ. දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීම ගැන බැරෑරුම් ලෙස සිතන අපේක්ෂකයන්ට කැමති බව 83% ක් පැවසූහ. ශක්තිමත් අධ්‍යාපන සුදුසුකම් ඇති අපේක්ෂකයන්ට සහාය දෙන බව 86% ක් පැවසූ අතර, එයින් පෙන්නුම් කරන්නේ, ජනතාව දැන් දේශපාලන පවුල්වල අපේක්ෂකයන්ට වඩා දක්ෂ හා හොඳින් උගත් නායකයන්ට කැමැත්තක් දක්වන බවයි.
විශ්වාසය දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීම මත ද රඳාපවතී. වැරදිකරුවන්ට දඬුවම් නොලබා සිටීමට ඉඩදීම තරම් මහජන විශ්වාසයට හානිකරන කිසිවක් නැත. ආර්ථික අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගකිවයුත්තන්ට දඬුවම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් මෑත කාලීනව විශාල ප්‍රගතියක් ලබා ඇත. මෑතකදී, ක්‍රීඩා උපකරණ මිලදී ගැනීමේ වංචාවකදී මහජන මුදල් අනිසි ලෙස භාවිත කිරීම සම්බන්ධයෙන් හිටපු අමාත්‍යවරුන් දෙදෙනෙකුට වසර 20 ක සහ 25 ක සිරදඬුවම් නියම කිරීමට විනිසුරුවරුන් තිදෙනෙකුගෙන් යුත් විශේෂ මණ්ඩලයක් තීරණය කළේය. මෙහිදී හිටපු කැබිනට් ඇමතිවරුන් පළමු ප්‍රධාන වරදකරුවන් බවට පත්වූ අතර, රජයේ ඉහළ පෙළේ නිලධාරීන් පවා නීතියට ඉහළින් නොසිටින බව ප්‍රදර්ශනය කළේය. ආර්ථික අපරාධ සිදුකරන අය අධිකරණය හමුවේ වගකිව යුතු බවට එය ප්‍රබල පණිවිඩයක් යවනු ලබයි.
අල්ලස් කොමිසම, පොලිසිය සහ අධිකරණය සමඟ එක්ව, රජය ඔවුන්ගේ කටයුතුවලට බාධා නොකරන්නේ නම්, රජයේ ආයතනවලට දූෂණයට එරෙහිව කටයුතු කළ හැකි බව පෙන්වාදෙමින් සිටී. ආර්ථික නොවන අපරාධ සඳහා ද එම ප්‍රවේශයම භාවිත කළ යුතුය. මෑතකදී, නැගෙනහිර විශ්වවිද්‍යාලයේ උපකුලපතිවරයාගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් කරුණා කණ්ඩායමේ හිටපු සාමාජිකයකු අත්අඩංගුවට ගන්නා ලදී. එය වසර 20 කට පමණ පෙර සිදුවිය. මෙයින් පෙනීයන්නේ දිගු කලකට පසුව වුවද යුක්තිය තවමත් ඉටුකළ හැකි බවයි. ආර්ථික අපරාධ හැසිරවීමේදී සහ ජනතාව වගවීම සම්බන්ධයෙන් ලබා ඇති ප්‍රගතිය, වසර 30ක යුද්ධය තුළ සිදු වූ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම සඳහා ඉදිරි මාවතක් පෙන්නුම් කරයි.
අන්තර්ජාතික සහභාගීත්වය
ශ්‍රී ලංකාවේ බලයට පත් වූ ආණ්ඩු යුද අපරාධ පිළිබඳ ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් නිසි ලෙස කටයුතු කර නොමැත. මේ නිසා, වගකිවයුත්තන් වගකිව යුතු බවට සහතික කිරීම සඳහා බොහෝ පාර්ශව අන්තර්ජාතික සහාය ඉල්ලා ඇත. කෙසේවෙතත්, ආණ්ඩු මෙම අදහස ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත්තේ අන්තර්ජාතික විමර්ශකයන්ට, නඩු පවරන්නන්ට හෝ විනිසුරුවන්ට ඉඩදීම රටේ ස්වාධීනත්වයට හානිකරන බව පවසමිනි. ඔවුන් තර්ක කරන්නේ, වෙනත් රටවල ජනතාවට ශ්‍රී ලංකාව කෙරෙහි එහි පුරවැසියන්ට ඇති දිගුකාලීන බැඳියාවක් නොමැති බවයි. අතීතයේ දී, මෙම හේතුව වගකිවයුත්තන්ට එරෙහිව පියවර ගැනීමෙන් වැළකී සිටීමට නිදහසට කරුණක් ලෙස ද භාවිත කරන ලදී.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් ප්‍රධානී වොල්කර් ටර්ක් මෙම ගැටලුව පිළිබඳව ප්‍රවේශමෙන් කතාකළේය. පූර්ණ අන්තර්ජාතික මැදිහත්වීමක් සඳහා බලකිරීම වෙනුවට, දේශීය යුක්තිය පසිඳලීමේ උත්සාහයන්ට සහාය වීම සඳහා ඔහු අන්තර්ජාතික සහාය ලබාදෙන බව පැවැසීය. වින්දිතයන්ට විශ්වාස කළ හැකි යුක්තිය පසිඳලීමක් සඳහා, දේශීය පද්ධති නිර්මාණය කිරීම ශ්‍රී ලංකාවට දුෂ්කර වී ඇති බව ඔහු පැවැසීය. ඒ නිසා බොහෝ ශ්‍රී ලාංකිකයන් උදව් වෙනුවෙන් අන්තර්ජාතික ප්‍රජාව දෙස බලාසිට ඇත. කෙසේවෙතත් යුක්තිය සහතික කිරීම ප්‍රධාන වශයෙන් ශ්‍රී ලංකා රජයේ වගකීමක් බව ඔහු තවදුරටත් අවධාරණය කළේය. එම ක්‍රියාවලිය රට විසින් මෙහෙයවිය යුතු නමුත් අන්තර්ජාතික සහයෝගය ඊට ලබාගත හැකි බව ඔහු පැවැසීය.
එහෙත් යුද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමට රජය තවමත් පසුබට වන්නේ, එය දේශපාලන ගැටළු ඇති කළ හැකි බැවිනි. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් ප්‍රධානියාට චෙම්මනි සමූහ මිනීවළ පිහිටි ස්ථානයට පැමිණීමට හැකිවූයේ යාපනය මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය මානව හිමිකම් නීතිඥ කේ.එස්. රත්නවේල්ගේ ඉල්ලීමකට සහාය දුන් බැවිනි. රජයේ නිලධාරීන් ඔහුව දොරටුවට පමණක් සීමාකිරීමට උත්සාහ කළද, අධිකරණය මහකොමසාරිස්වරයාට එම ස්ථානයට පූර්ණ ප්‍රවේශය ලබාදුන්නේය. සාධාරණ, ස්වාධීන සහ මහජනතාවට විවෘත ක්‍රියාවලියක් තිබීම ශ්‍රී ලංකාව තුළ සහ අන්තර්ජාතිකව රජයේ ප්‍රතිරූපය වැඩිදියුණු කිරීමට උපකාරී වනු ඇත.
විශ්වාසය දිනාගැනීම
සාක්ෂි හසුරුවන ආකාරය, සාක්ෂිකරුවන් ආරක්ෂා කරන ආකාරය සහ රසායනාගාර පරීක්ෂණ සිදුකරන ආකාරය ස්වාධීන නිරීක්ෂකයන්ට පරීක්ෂා කිරීමට ඉඩදීම, වින්දිතයන් ඉල්ලා සිටින විශ්වාසය ගොඩනැගීමට උපකාරී විය හැකිය. රජය දැනටමත් එහි මූල්‍ය කටයුතු සම්බන්ධයෙන් සමාන ප්‍රවේශයක් අනුගමනය කරයි. එය IMF හට සෑම මාස කිහිපයකට වරක් රටේ මූල්‍ය වාර්තා සමීපව පරීක්ෂා කිරීමට, දත්ත නිවැරදි බව සහතික කිරීමට සහ ඉලක්ක සපුරා නොගන්නේ නම් වෙනස්කම් යෝජනා කිරීමට ඉඩ සලසයි. බොහෝ අය දැන්, මෙම බාහිර අධීක්ෂණය හානිකර නොවන නමුත් ප්‍රයෝජනවත් ලෙස සලකති. එය ආයෝජකයන්ට සහ පුරවැසියන්ට නීති රීති සාධාරණ ලෙස අනුගමනය කරන බවට විශ්වාසයක් ලබාදීමක් වෙයි.
අතුරුදහන්වූවන් පිළිබඳ සත්‍යය දැනගන්නා තුරු ශ්‍රී ලංකාවට යුද්ධයෙන් ඉදිරියට යා නොහැක. මෙම ගැටලුව ඉංග්‍රීසි සහ සිංහල ජනමාධ්‍යවල පුළුල් ලෙස ආවරණය නොවුණත්, උතුර හා නැගෙනහිර ප්‍රදේශවල චෙම්මනි සමූහ මිනීවළ වැනි වේදනාකාරී මතකයන් නැවත ඉදිරියට පැමිණ ඇති අතර, දැන් එය පොදු සංවාදයේ මාතෘකාවකි. සාක්ෂි ආරක්ෂා කිරීමට අතීතයේ අසමත් වීම ගැන ජනතාව සාධාරණ ලෙස කනස්සල්ලට පත්ව සිටින බැවින්, සාක්ෂි ආරක්ෂිතව තබාගැනීම සහතික කිරීම සඳහා අන්තර්ජාතික සහාය භාවිත කළ හැකිය. ගෝලීය අත්දැකීම් භාවිත කරමින් නිසි, විද්‍යාත්මක ආකාරයකින් සාක්ෂි රැස්කර අධ්‍යයනය කිරීම සඳහා අන්තර්ජාතික විශේෂඥයන් ද ගෙන්වාගත හැකිය.
රජය ආර්ථිකය වැඩිදියුණු කිරීමට කටයුතු කිරීමෙන් IMF සහ මහජනතාවගේ විශ්වාසය දිනාගත්තාක් මෙන්, යුද්ධයේදී තම සමීපතමයන් අහිමි වූ උතුර හා නැගෙනහිර ජනතාවගේද විශ්වාසය දිනාගත හැකිය. රජයට ජනතාවගේ විශ්වාසය ලැබෙන විට, ශ්‍රී ලංකාව විසින් මෙහෙයවනු ලබන සහ ලෝකය විසින් ගරුකරනු ලබන යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්‍රියාවලියක් නිර්මාණය කළ හැකිය. මෙය රට එක්සත් කිරීමට සහ ගැටුම් සහ බෙදීම්වලට මුහුණදෙන අනෙකුත් රටවලට ශ්‍රී ලංකාව හොඳ ආදර්ශයක් බවට පත්කිරීමට උපකාරී වේ.
