ජන රැඟුම් මණ්ඩපය මිලානෝ සංවිධාන කමිටුව විසින් සංවිධානය කළ ගී රසවින්දන වැඩසටහන අප්‍රේල් 18 වන ඉරිදා ZOOM තාක්ෂණය ඔස්සේ පවත්වනු ලැබුවා. මෙහි විචාරක කාර්ය භාරය සඳහා ආරාධනා ලැබ තිබුණේ ප්‍රවීණ කවියකු විචාරකයෙකු මෙන්ම දේශපාලන ක්‍රියාධරයෙකු වන ලක්ෂාන් මධුරංග වික්‍රමරත්නටයි.
මේ වැඩසටහන් ප්‍රවේශය තුළ ඔහුගේ කරුණු දැක්වීමේදී ඔහු අවධාරණය කර සිටියේ සම්ප්‍රදායික ගීත රසවින්දනයට වඩා ගීත විචාරයට මුල් තැනක් දීම වැදගත් බවයි. පහත පළ වන්නේ ඔහුගේ ප්‍රවේශයෙන් උපුටා ගත් සටහනයි
සුබ සන්ධ්‍යාවක් සියලු දෙනාටම. ලකාවේ අපිට දැන් වෙලාව රාත්‍රී 7:30 පහු වෙලා තියෙන්නේ. ඉතාම ආදරයෙන්, ඉතාමත් කැමැත්තෙන් මට මේ වැඩසටහනට ආරාධනා කරද්දි ඒ ආරාධනාව බාරගත්තා. අද දිනේ මේ ගී රස වින්දන වැඩසටහනට කතා කරමු කියලා ඉතාලියෙන් යෝජනා කළ ගීත සහ මගේ පාර්ශවයෙන් ඉදිරිපත් කළ ගීත අනුව මම පූර්විකාවක් හදාගත්තා. මේ වැඩසටහනේ මුල්ම ගීතය “අහන් ඉන්න අහගෙන ඉන්න” ගීතය. ගීතය අපි අහමු. ගීත ගැන කතා කරමු. ඊට ප්‍රථම මං මේ වැඩසටහනට ආරම්භයක් ලෙස පදනමක් නිර්මාණය කර දෙන්න කැමතියි.
90 දශකයේ පමණ ඉඳලා ලංකාවේ වේගයෙන් ජනප්‍රිය වෙන කලා මාධ්‍යය බවට පත්වෙලා තිබෙන්නේ ගීතය. ගීතය අනෙකුත් කලා මාධ්‍යයන් අභිබවා විශාල ජනතා කැමැත්තක් ආදරයක් ලබා ගන්නා අතරේ ඊට සමාන්තරව අපි දකින කාරණයක් තියෙනවා ඒ තමයි එහි සෞන්දර්ය සාධාරණත්වයට බරපතල ගැටලු ගණනාවක් එල්ල වී තිබෙන බව. මෙහිදී සැලකිලිමත් වෙන්න වෙනවා ගීතයේ ජනප්‍රියත්වයට සාපේක්ෂව එහි ගුණාත්මක වටිනාකම කොයි ප්‍රමාණයට ඉහළ ගිහින් තියෙනවද කියන එකට. ඒ පිළිබඳව නම් තියෙන්නෙ කම්පා සහගත තත්වයක්.
අපි දැක්කා කොළඹ යුගයේ තරුණ කවීන් කවි රචනා කරන කාලයේ මේ දේ කවියටත් වුණා. 30 ,40 දශකයේ කවිය තමයි ජනප්‍රියම සාහිත්‍යය කලා මාධ්‍යය බවට පත් වෙලා තිබුනේ. මේ මම කියන්නේ කොළඹ යුගයේ කවිය පිළිබඳව. කොළඹ යුගයේ තරුණ ජනප්‍රියම කවියන් වන මීමන ප්‍රේමතිලක, විල්සන් හෑගොඩ, පී බී අල්විස් පෙරේරා, විමලරත්න කුමාරගම කවි සක්විත්තෝ වගේ වැජඹෙන, කාලේ ජනප්‍රිය චරිත බවට පත් වෙලා සිටියා. අද දවසේ පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු පාරේ ඇවිදගෙන ගියාට කාටවත් පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු අඳුනගන්න බැරි වෙනවා. නමුත් සමාජය ආර්ටිස්ලා කියලා හඳුන්වන ගායකයන්ට අඳුනගන්න පුළුවන් කමක් වර්තමාන සමාජයට තියෙනවා. ඒ අයට පාරේ බැහැල යන්නත් හරි අමාරුයි. මොකද ඒ අය හරි ජනප්‍රියයි. ඒ නිසා හැමෝගෙම අවධානය එයාලා වෙත යොමු වෙනවා. අද ඔය තියෙන තත්ත්වය ඒ කාලේ ඉසුලුවේ කොළඹ යුගයේ තරුණ කවියෝ. ඒ කාලේ පී බී අල්විස් පෙරේරාටත් පාරේ බැහැලා ඇවිදගෙන යන්න බැහැ. උස්සගෙන ගිහිල්ලා ගෙවල් වල අත්අඩංගුවට ගන්න තත්ත්වයක් තිබුණා. අත්සන් ලබා ගැනීම, සටහන් ලියා ගැනීම ජනතාව සිද්ධ කෙරුවෙ. මෙන්න මේ ඉහළම ජනප්‍රියත්වයක් ලබා ගන්නා මොහොතේදී එදත් සිද්ධ වෙච්ච දෙයක් තියෙනවා.
ඒ තමයි කවියේ අන්තර්ගතය සහ සුවරූපය මාන්‍යයෙන් සෑම කලාකෘතියකම තියෙන අඩංගු දෙක තමයි ස්වරූප සහ අන්තර්ගතය කියන එක. හැම නිර්මාණයකම අන්තර්ගතයක් තියෙනවා. ඒ කියන්නේ අත්දැකීම, අරමුණ, තේමාව, දෘෂ්ටිය, ඒ කියනේ චින්තනය මේවා අපි හඳුන්වනවා අන්තර්ගත පාර්ශවය කියලා. ඊට පස්සේ අපි මේ අන්තර්ගතයට අයිති වෙන සියල්ල අයින් කරයි පස්සේ ඉතිරිවෙන කොටස තමයි සුරූපයට අයිති වෙන්නේ. ඒ ඒ මාධ්‍යට අනුව රූපය වෙනස් වෙනවා. ඉතින් මේ ජනප්‍රියම මොහොත උදාවන විට කවියේත් මේ අන්තර්ගත මය සහ සුව රූපමය පාර්ශවය දැඩි පරිහානියකට පත් වෙනවා.
ඉතින් නිර්මාණයක් පිළිබඳව කතා බහ කරන්න යන අවස්ථාවේදී අපි මේ අන්තර්ගතයයි ස්වරූපය කියන දෙක දෙකට බෙදා ගත්තට නිර්මාණයක් ඇතුලෙ මේ දෙක ප්‍රතිබද්ධයි . සැබෑ කෘතියක් ඇතුලේ අපිට මේ දෙක ගලවන්න බැහැ. විචාරදී දෙපාර්ශවයට ගලවල අරන් කතා කළාට කෘති ඇතුලෙදි අපිට එක ගලවන්න බැහැ, මොකද අන්තර්ගතය ස්වරූපයට බලපානවා ස්වරූපය අන්තර්ගතයට බලපානවා. ඒ නිසා මේක හැමතිස්සෙම ඒකට තමයි තියෙන්නේ. මේක තමයි නිර්මාණයක දයලෙක්තික සම්බන්ධතාවය. මේ හැම කාලෙකදි ම සිද්ධ වුණේ මෙන්න මේ දයලෙක්තික අර්බුදයට නිර්මාණ ගමන් කිරීම.
දැන් අපි මේ අද දවසේ ගීතය ගත්තත් මේක අපිට දකින්න පුළුවන්. වර්තමාන ගීත තුළ මේ අන්තර්ගතය කඩා වැටීම තියෙනවා. මං මේ කතා කරන්නේ පුද්ගලික කැරලි මත ඉඳගෙන නෙමෙයි. පොදු තලය පිළිබඳව. අපට බැහැර කරන්න බැහැ මේකට විරුද්ධව පුද්ගලික කැරලි තියෙනවා. ඒ වගේම විශේෂ දේවල් තියෙනවා. ඒ විශේෂ වූ දේවල් හැර අපි මේකේ පොදුවේ ගත්තොත් ගීතයේ අන්තර්ගතයයි ස්වරූපයයි දෙකම කාබාසිනියා වීමේ තත්ත්වයේ තියෙන්නේ.
මේකට හේතුවක් ලෙස මම දකිනවා විචාරයේ කාර්යභාරය ප්‍රමාණවත් නැහැ කියලා. මේක ඇර තව හේතු තියෙනවා. අනිකුත් හේතුන් අතරෙත් ප්‍රධාන සාධකයක් තමයි මේ විචාරකයාගේ කාර්යභාරය. අපිට ඒ කාලේ සුචරිත ගම්ලත් හිටියා , සුචරිත ගම්ලත් ගීත රසවින්දනය කළේ නැහැ. ගීත විචාරය කළා. ඇත්තටම ගීත රසවින්දනය, විචාරය කියන්නේ දෙකක්. ඇත්තටම අපිට උවමනා ගීත රසවින්දනයකට වඩා ගීත විචාරයක්. මේ වැඩසටහානේදී වුණත් මම බලාපොරොත්තු වෙන්නේ ගීත රසවින්දනයක් කරනවට වඩා විචාරක මැදිහත්වීමක් කරන්න. අපි මහා විචාරකයෝ නොවුනත් අපට පුළුවන් ධාරිතාවෙන් මේ මොහොතට සාධාරණයක් ඉෂ්ට කරමින් විචාරයක් ඉදිරිපත් කරන එක තමයි වඩාත් ගැළපෙනදේ .
බොහෝ ගීත රසවින්දන වැඩසටහන් වලදී අපි දකින්නේ පදාණු ගත අර්ථ උළුප්පා පැවසීම. නමුත් මම යෝජනා කරන්නේ නිර්මාණවල අන්තර්ගතය ස්වරූපය කියන දෙපාර්ශවයටම විහිදිලා කිමිදිලා බලන්න ඕන කියන අදහසයි . ඉතින් මම මේ වැඩසටහනට ප්‍රවේශ වෙන්නේ ඒ පදනමේ ඉඳගෙන.
