ආක්ටික් කලාපයේ අධික ලෙස හිම දියව යාමත් මිනිසා විසින් පොසිල ඉන්ධන නිස්සාරණය වෙනුවෙන් කරනු ලබන කාර්මිකරනයත් හේතුවෙන් කලාපයේ බොහෝ හිම වලසුන්ට තම වර්ගයා මරා දැමීමක් කරා යාමට සිදුව ඇත. මක්නිසාද කලාපයේ උග්‍ර ආහාර හිගයයි. ඊට පිලිතුරු ලෙස පිරිමි වලසුන් වඩා අසරන ගැහැණු සත්වයා ඝාතනය කර ආහාරයට ගන්නා අතර ගැහැණු සතුන් තමන්ගේ පැටවුන් ඝාතනය කර ආහාරයට ගන්නා බව. ආක්ටික් හා ඇන්ටාක්ටික් පර්යේෂණ ආයතනය සමඟ ගවේෂණ කටයුතු රාශියක් මෙහෙයවා ඇති රුසියානු විද්‍යාඥයකු වන ව්ලැඩිමීර් සොකොලොව් පවසා තිබෙි.
හිම වලසුන් යැපෙන්නේ තනිකරම සීල් මසුන් දඩයමි කිරීමෙනි. මෙම දඩයම සදහා මුහුදේ පාවෙන අයිස්කුටිටි ඔවුහු පහුරක් සේ යොදා ගනිති. මෙම අයිස් කුටිටි මතට නැගී පාවෙමින් ගොස් හිම වලසුන් සීල් දඩයමෙි යෙදෙත්. එහෙත් දේශගුන විපර්යාසයන්නිසා ආක්ටික් උෂ්නත්වය ඉහළ ගොස් හිම දියවෙමින් පවතී. එබැවින් අයිස් කුටිටි නොමැති අතර ඔවුනට ආහාරද නොමැත.
ඕබ් බොක්ක සිට බාර්න්ට්ස් මුහුද හැමවිටම හිමවලසුන්ගේ නිත්‍ය දඩයමි භූමි විය. දැන් එහි වසර පුරාම මිනිසා විසින් අයිස් කඩමින් පවතී.ඕබ් බොක්කට මායිම්ව පිහිටි දැවැන්ත යමල් අර්ධද්වීපයේ සක්‍රීය ගෑස් නිස්සාරණය හා ආක්ටික්හි ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාරයක් දියත් කිරීම මෙයට සෘඡුවම බලපායි. පොසිල ඉන්ධන ප්‍රවාහන කරන නැවි සදහා දැන් එය කාර්යබහුල මාර්ගයකි.
ආක්ටික් ප්‍රදේශයේ අයිස් මට්ටම පසුගිය අවුරුදු 25 තුළ අවම වශයෙන් සියයට 40 කින් අඩු වී ඇත. මෙි ද්විත්ව හේතුව එක එල්ලේම ආක්ටික් හිම වලසාගේ ඡිවිතය හා මරණය තීරනය කරනු ලබයි. ඔවුහු නොනැසී පැවතීමට එකිනෙකා මරා අනුභව කරත් . හිම වලසුන් අතර එකිනෙකා මරාගැනීමි පිළිබඳ සිද්ධීන් දිගු කලක් තිස්සේ තහවුරු වී ඇති කරුණක් වුවත්. එවා සිදුවන්නේ වාර්තාවන්නේ බොහෝ කලාතුරකිනි එහෙත් දැන් ඒවා සුලබ ලෙස වාර්තාවෙි . මෙි පිළිබදව අපි කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමු. යැයි රුසියානු විද්‍යාඥයා පවසා තිබිණි.
දැන් දැන් එසේ ඝාතනය කල සිරුරුවල කොටස් පසුව ආහාරයට ගැනීම සදහා හිම වලසුන් අයිස්මත වලලා සගවා තබන බව විද්‍යාඥයා ප්‍රකාශ කර සිටී. ආහාර දාමයේ ඉහළින් ඇති අනෙකුත් විලෝපිකයන් මෙන් හිම වලසුන්ටද අඩු ප්‍රජනන අනුපාතයක් ඇත. ගැහැනු සත්වයා සිය ඡිවිතකාලයට දමන්නේ පැටවුන් එකෙක් හෝ දෙදෙනෙකි. එහි ප්‍රතිපලයක් වශයෙන් ගැහැණු සතුන් උපදින්නේ වන්නේ සෑම වසර තුනකට වරක් පමණි. වලසුන් අවුරුදු පහක් හෝ හයක් වන තුරු ප්‍රජනනය නොකරත් .. නව පැටවුන් ඇති මව්වරුන් වසන්ත කාලය එනතුරු ගොඩබිම අයිස් කුටිට මත හිම පතනයන්හි ගිලී යයි. පාවෙන මුහුදු අයිස් මත නැගී දඩයමි කිරීම සඳහා වසන්තයේ දී ඔවුන් නව පැටවුන් සමඟ හිම ගුහාවලින් ඉස්මතු වේ.හිම වලසුන් පරිණාමය වී ඇත්තේ මීට වසර 500,000 කට පමණ පෙරය.
