වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දෙන සමාජ, ආර්ථික හා පාලන අභියෝගයන් පෙන්නුම් කරන්නේ මිලිටරිකරණය සහ වගවීම නොමැතිකම මූලික අයිතිවාසිකම්, සිවිල් අවකාශය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතන, සමාජ සමගිය සහ තිරසාර සංවර්ධනය කෙරෙහි අඛණ්ඩව බලපාන විඛාදනීය බලපෑම බව එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස්වරිය වන මිෂෙල් බැචලෙට්  පවසයි.

එමෙන්ම ශ්‍රි ලංකාවේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින්, මාධ්‍යවේදීන් සහ අතුරුදන් වූවන්ගේ පවුල් නිරීක්ෂණය සහ සෝදිසි කිරීම, බිය ගැන්වීම සහ අධිකරණ හිරිහැර කිරීම අඛණ්ඩව සිදු වනවා පමණක් නොව, රජයේ ප්‍රතිපත්ති විවේචනයට ලක් කරන පුළුල් පරාසයක පිරිස් එනම්, සිසුන්, ශාස්ත්‍රාලිකයින්, වෛද්‍ය වෘත්තිකයන් සහ ආගමික නායකයින් දක්වා පුළුල් වී තිබීම කනගාටුවට කරුණක් බවද ඇය කියා සිටියි.

ඇය මේ බව ප්‍රකාශ කර සිටියේ ඊයේ (13) ජිනීවාහිදී ආරම්භ වූ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 48වන සැසිවාරයට ශ්‍රී ලංකාව පිලිබඳ සිය වාචික වාර්තාව ඉදිරිපත් කරමිනි.

වැඩිදුරටත් ඇය ඉදිරිපත් කළ වාර්තාව මෙසේය.

ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය සහ මගේ අවසාන වාර්තාවේ හඳුනාගත් ප්‍රවනතාවයන් සහ ගැටලු යාවත්කාලීන කිරීම ගැන මම සතුටු වෙමි. මෙම යාවත්කාලීන කිරීම සඳහා සූදානම් වීම සඳහා රජය විසින් එවන ලද ඇතුළත් කිරීම් මම පිළිගන්නා අතර, “වගවීම සහතික කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන් සමඟ වැඩ කිරීමට රජය කැපවී සිටින” බවත් “අවශ්‍යය  ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණ ” ක්‍රියාත්මක  කරන බවත් ජනාධිපතිවරයා ජූනි මාසයේදී කළ ප්‍රකාශය  සටහන් කරමි. අපගේ වාර්‍තා වල සහ විවිධ මානව හිමිකම් යාන්ත්‍රණ වල කර ඇති නිර්දේශයන්ට අනුකූලව ඒ සඳහා නිශ්චිත ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට මම බලාපොරොත්තු වන අතර ඒ සඳහා කටයුතු කිරීමට මගේ කාර්යාලය සූදානම්ය.

2021 ජනවාරි මාසයේදී පත් කරන ලද ජාතික පරීක්ෂණ කොමිෂන් සභා වාර්‍තා කඩිනමින් සහ ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට ද මම උනන්දු කරවන්නෙමි, එහි වැඩ කටයුතු සහ නිර්දේශ තක්සේරු කළ හැකි වන පරිදි මෙම වසර අවසානය වන විට එහි නියෝගය අවසන් කරන බව මට වැටහේ.

වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දෙන සමාජ, ආර්ථික හා පාලන අභියෝගයන් පෙන්නුම් කරන්නේ මිලිටරිකරණය සහ වගවීම නොමැතිකම මූලික අයිතිවාසිකම්, සිවිල් අවකාශය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතන, සමාජ සමගිය සහ තිරසාර සංවර්ධනය කෙරෙහි අඛණ්ඩව බලපාන විඛාදනීය බලපෑමයි.

දැඩි ආර්ථික අවපාතය මධ්‍යයේ ආහාර සුරක්‍ෂිතතාවය සහ මිල පාලනය සහතික කිරීමේ අරමුණින් අගෝස්තු 30 වන දින ශ්‍රී ලංකාවේ නව හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කෙරිණි. හදිසි අවස්ථා රෙගුලාසි ඉතා පුළුල් වන අතර සිවිල් කටයුතු වලදී හමුදාවේ කාර්යභාරය තවදුරටත් පුළුල් කළ හැකිය. කාර්යාලය ඔවුන්ගේ අයදුම්පත හොඳින් නිරීක්ෂණය කරනු ඇත.

ජනාධිපතිවරයා මෑතකදී සමහර සිවිල් සමාජ නායකයින් හමුවීම ගැන මම උනන්දුවෙන් සටහන් කරන අතර, පුළුල් සංවාදයක් සහ ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් අවකාශය විවෘත කිරීමට පියවර ගැනීමට මම උනන්දු කරමි.

කණගාටුවට කරුණක් නම්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින්, මාධ්‍යවේදීන් සහ අතුරුදහන් වූවන්ගේ පවුල් වෙත නිරීක්‍ෂණය කිරීම, බිය ගැන්වීම සහ අධිකරණ හිරිහැර කිරීම අඛණ්ඩව සිදු වූවා පමණක් නොව, රජයේ ප්‍රතිපත්ති විවේචනයට ලක් කරන පුළුල් පරාසයක ශිෂ්‍යයින්, ශාස්ත්‍රාලිකයින්, වෛද්‍ය වෘත්තිකයන් සහ ආගමික නායකයින් දක්වා පුළුල් වී ඇත.

සාමකාමී විරෝධතා සහ සැමරුම් කිහිපයකට අධික ලෙස බලය යෙදවීම සහ නිරෝධායන මධ්‍යස්ථාන තුළ විරෝධතාකරුවන් අත්අඩංගුවට ගැනීම හෝ රඳවා තබා ගැනීම සිදු වී තිබේ.

සිවිල් සමාජ කණ්ඩායම් පිළිබඳ නව රෙගුලාසි සම්පාදනය කෙරෙමින් පවතින අතර, ඔවුන් මූලික නිදහස සඳහා ඇති සීමා තවදුරටත් දැඩි කරනු ඇතැයි යන බිය වැඩිය. කෙටුම්පත වඩාත් පුළුල් ලෙස සාකච්ඡා කිරීමට ඉඩ සලසන පරිදි ප්‍රසිද්ධ කරන ලෙස මම ඉල්ලා සිටිමි.

සංකේතාත්මක මානව හිමිකම් නඩු ගණනාවක අධිකරණ ක්‍රියාවලීන්ගේ වර්ධනයන් ගැන මම සැලකිලිමත් වෙමි. 2008 සහ 2009 වසර වලදී 11 දෙනෙකු බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීමේ සිද්ධියේදී හිටපු නාවික හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩ මහතාට එරෙහිව නඩු පැවරීමට නීතිපතිවරයා ගත් තීරණය ද ඊට ඇතුළත් ය. විවිධ විමසීම් නොතකා, 2019 පාස්කු ඉරිදා බෝම්බ ප්‍රහාරයෙන් විපතට පත් වූවන්ගේ හා ආගමික නායකයින්ගේ අඛණ්ඩ පැවැත්ම සත්‍යය සහ යුක්තිය සහ එම ප්‍රහාරයන්ට ඉඩ දුන් වාතාවරණය පිළිබඳ සම්පූර්ණ වාර්තාවක් ලබා ගැනීම සඳහා වහාම අමතන්න.

2011 දී දේශපාලනඥයෙකු ඝාතනය කිරීමේ වරදට වරදකරු වූ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී දුමින්ද සිල්වාට ජනාධිපතිවරයා මෑතකදී සමාව දීම නීතිය හා නීතිය පිළිබඳ විශ්වාසය බිඳ වැටීමේ අවදානම ද ඇති කරයි.

පොලිස් අත්අඩංගුවේදී තවදුරටත් මිය යාම සහ මත්ද්‍රව්‍ය අපරාධ කල්ලි සමඟ සිදු වූ පොලිස් ගැටුම් මෙන්ම නීතිය ක්‍රියාත්මක  කරන නිලධාරීන් විසින් වධහිංසා පැමිණවීම සහ අයුතු ලෙස සැලකීම පිළිබඳ අඛණ්ඩ වාර්තා පිළිබඳව මම දැඩි කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමි.

මාර්තු මාසයේදී, නව “රැඩිකල්කරණ” රෙගුලාසි නිකුත් කරන ලද අතර, නඩු විභාගයකින් තොරව අවුරුදු දෙකක් දක්වා අත්තනෝමතික ලෙස පරිපාලනමය වශයෙන් රඳවා තබා ගැනීමට ඉඩ සලසයි. මෙම නියෝගය අභියෝගයට ලක් කිරීම සඳහා මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් සලකා බැලීමේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා අතුරු තහනම් නියෝගයක් නිකුත් කර ඇති බව මම සටහන් කරමි. ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායම් සමඟ සබඳතා පැවැත්වූ බවට චෝදනා කෙරෙන දෙමළ සහ මුස්ලිම් කණ්ඩායම් සහ පුද්ගලයින් 300 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් රජය විසින් නිර්දේශ කර හෝ ලැයිස්තු ගත කර ඇත.

ජුනි මාසයේදී ගැටලුකාරී ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතේ වරදකරුවන් වූ සහ දඬුවම්  කාලය අවසන් වීමට ආසන්නව සිටි සිරකරුවන් 16 දෙනෙකුට සමාව දෙන ලදී. මෙම පනත යටතේ රැඳවියන්ට ඔවුන්ගේ නඩු නැවත සලකා බැලීම සඳහා ඉල්ලුම් කළ හැකි උපදේශක මණ්ඩලයක් පිහිටුවා ඇති අතර මෙම දීර්ඝ කාලීන නඩු සඳහා ඉක්මන් විසඳුමක් ලබා දෙන ලෙස මම ඉල්ලා සිටිමි.

මෙම පනත නැවත සලකා බැලීමේ අදහස රජය විසින් තහවුරු කර ඇති අතර ඒ සඳහා කැබිනට් අනු කමිටුවක් ද ස්ථාපිත කර ඇත, කෙසේ වෙතත් මිනිසුන් අත්අඩංගුවට ගැනීම සහ රඳවා තබා ගැනීම සඳහා මෙම පනත අඛණ්ඩව භාවිතා කිරීම පිළිබඳව මම දැඩි කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමි.

නීතිඥ හිජාස්  හිස්බුල්ලා දැන් විශ්වාස කටයුතු සාක්ෂි නොමැතිව අධිකරණය යටතේ මාස 16 ක් නීතිය යටතේ රඳවා ඇත. එසේම, 2020 මැයි සිට ගුරුවරයෙකු හා කවියෙකු වන අහ්නාෆ් ජසීම් කිසිදු චෝදනාවක් නොමැතිව රඳවාගෙන සිටින අතර, මෙම පනත භාවිතා කිරීම වහාම අත්හිටුවන ලෙසත්, එහි සවිස්තරාත්මක සමාලෝචනය හෝ අවලංගු කිරීම සඳහා පැහැදිලි කාලරාමුවක් සකස් කරන ලෙසත් මම ඉල්ලා සිටිමි.

වන්දි ගෙවීම සඳහා වූ ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් අගෝස්තු මාසයේදී අනුමත කරන ලද අතර, වන්දි ගෙවීමේ හා සංහිඳියා වැඩ සටහන් අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක කර ඇත. කිලිනොච්චියේදී හයවන ප්‍රාදේශීය කාර්යාලයක් විවෘත කිරීමත් සමඟ අතුරුදහන් වූවන්ගේ කාර්යාලය ද අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක වූ නමුත් වින්දිතයින් අතර විශ්වාසය ඇති කිරීමට එය අවශ්‍ය වේ. විනිවිද පෙනෙන, වින්දිතයින් කේන්ද්‍ර කරගත් සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය පිළිබඳ සංවේදී ප්‍රවේශයන්ගේ වැදගත්කම සහ වන්දි ගෙවීමේ වැඩ සටහන් සඳහා පුළුල් සත්‍ය හා යුක්ති පියවරයන් අවශ්‍ය බව මම නැවත අවධාරණය කරමි.

පැරිස් මූලධර්මයන්ට අනුකූල වීම තීරණය කිරීම සඳහා ජාතික මානව හිමිකම් කොමිසමේ විශේෂ සමාලෝචනයක් ආරම්භ කිරීමට ජාතික මානව හිමිකම් ආයතන ගෝලීය සන්ධානය පසුගිය මාසයේ තීරණය කළ බව කොමිසමේ පත් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය සහ එහි ඵලදායීතාවය පෙන්නුම් කරමින් මම සටහන් කළෙමි. එහි මානව හිමිකම් නියෝගය ඉටු කිරීම.

මෙම පසුබිම යටතේ, ආරම්භක කණ්ඩායමක් බඳවා ගැනීම සඳහා වන 46/1 යෝජනාවේ වගවීම සම්බන්ධ අංශ ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා මගේ කාර්යාලයේ වැඩ කටයුතු ආරම්භ වී තිබේ.

එක්සත් ජාතීන් විසින් මේ වන විටත් එක් එක් අයිතම 120,000 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සහිත තොරතුරු හා සාක්ෂි ගබඩාවක් අපි සකස් කර ඇති අතර, හැකි තරම් තොරතුරු රැස් කිරීම අපි මේ වසරේ ආරම්භ කරන්නෙමු. මෙම කාර්යය සම්පුර්ණයෙන්ම ක්‍රියාත්මක කිරීමට මගේ කාර්යාලයට හැකි වන පරිදි අය වැය ක්‍රියාවලිය මඟින් අවශ්‍ය සහයෝගය ලබා දෙන බවට මම සාමාජික රටවලින් ඉල්ලා සිටිමි.

ශ්‍රී ලංකාවේ වර්ධනයන් කෙරෙහි දැඩි අවධානය යොමු කරන ලෙසත්, සංහිඳියාව, වගවීම සහ මානව හිමිකම් ඉදිරියට ගෙන යාමේදී විශ්වාසනීය ප්‍රගතියක් ලබා ගන්නා ලෙසත් මම කවුන්සිලයේ සාමාජිකයින්ට දිරිමත් කරමි.