මුතු පබලු විදාා හිණ හුන
තමිබ පන්නියේ වෙරළක
සින්න කරාදෝ උන්ටම
කොමළ ලවැලියේ ……
ලාදි වසංගත අරලිය
වැළද සිරුර ගිනි ජල් කල
වැන්දඔු උන රූමස්සල
ඔබද සලලීයේ…….

මෙි ගුණදාස කපුගේ විසින් සොබාවික සමිපත් මංකොල්ලය පිළිබද ගායන කළ ශේෂ්ථ ගීතයෙකි. රූමස්සල හා අවට ප්‍රදේශය එදා විදේශිකයනුත් මෙිදා මෙරට පාලකයනුත් විනාශ කරන අපූරුව ඔහු විසින් ගායනා කරන ලදී. සියුමි වෙනස්කමි කිහිපයක් කරමින් මෙම පද පෙළ මෙිහි ලියන්නට මෙර යහාපලන රජයේ විධායක ජනපතිව සිටි මෙමත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාගේ සොහොයුරා වන ඩඩිලි සිරිසේන මහතා විසින් රූමස්සල එෛතිහාසික පරිසර පද්ධතියට යාවන උණවටුන මුහුදු තිරයෙ වනසමින් ඉදිකරන හෝටල් ව්යාපෘකිය “අඩි20 පළල විශාල මාර්ගයක් මාර්ගය නිසා රූමස්සල, උණවටුන, බොනවිස්ටා කොරල් පරය ඇතුලු පරිසර පද්ධතියට සිදුවෙිමින් පවතින විනාශය සමිබන්ධව සටහනක් තැබීමෙි අරමුණිනි.

2017 වර්ශයේ මැයි 04 වන දින අයෝජන මංඩලය සමග සකසා ගත් එකගතාවයක් මත මෙි වන විට ගාල්ල දිස්ත්රික්කයේ උනවටුණ යද්දෙහි මුල්ල ප්‍රදෙශයේ අක්කර දහයකුත් පර්චස් 6.1 භූමි භාගයක ‘අරලිය හොටෙල් බිචි උණවටුන පුද්ගලික සමාගම’ට අයත් කාමර දෙසිය පණහකට වැඩි දැවැන්ත හෝටලයක් ඇති අතර එම හොටලයට යාම සදහා අඩි20 පළල විශාල මාර්ගයක් ඉදිකිරීම මෙිවන විට ආරමිභ කර ඇත. මෙි අනුව හොටලය ඉදිකිරීමෙින් සිදු හානියට අමතරව නැවත වරක් රූ මස්සල පාරිසර පද්ධතිය විනාශ වීම ආරමිභ වී ඇත.

සොබාවික සෙෘන්දර්යෙන් හා ඉතාමත් ඉහළ පාරිසරික වටිනාකමින් යුත් ප්‍රදේශයක් වන මෙම ප්‍රදේශයට අරලිය බීචි හෝලටය විසින් අත්පත් කර දී ඇත්තේ දැවැන්ත පරිසරික හානියකි.

උණවටුන මුහුදු තීරයට යාබද ඉදිවන අරලිය හෝටල් සංකීරණය නිසා මෙම ප්‍රදේශයට අත්වන්නේ බරපතල පාරිසරික විනාශයකි. ආතර් සී ක්ලාක් විද්වතානන් විසින් ලියන ලද බොහෝ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවල රූමස්සල හා උණවටුන අවට ප්‍රදේශයේහි විවිධ ගූරුත්වා කර්ශන තත්වයන් හා එහි වෙනස් විම සමිබන්ධව දක්වා ඇත. ඒ අනුව තටිටු 16 පමණ උස ගොඩ නැගිල්ලක් නිසා මෙම ප්‍රදේශයේ හා 2003 වර්ෂයේ අංක 1269ර/25 යටතේ අභය භමියක් ලෙස නමිකරන ලද රූමස්සල ඉදිරියේදි දැවැන්ත හානියක් සිදු විය හැකිය. දැනටමත් අරලිය හෝටලයේ ඉදිකිරිම් කරගෙන යන අතර, බර යන්ත්ර භාවිතය නිසා ප්රදේශයම දෙදුරුමි කෑමට ලක්වෙිමින් ඇත.

වසර මිලියන ගණනක් පුරා නිර්මාණය වූ ඉන්දියා

අතාර් සී ක්ලාක් විද්වතානන් විසින් සිය දිවියේ වැඩි ප්‍රමාණයක් ගත කරන ලද්දේ රූමස්සල හා උණවටුන ප්‍රදේශයේ බවත් ඔහු විසින් ලියන ‘The View from Serendip’ නමි කෘතියේ සදහන් වෙි. පාරිසරික වශයෙන් ඉතාමත් වැදගත් වූ උණවටුන අවට ප්‍රදේශයේ සිය පර්යේශණ කාලය අතර තුර ලියන ලද ලිපි කියවීමෙින් 1972 පසුව පමණ විදේශකයන් එක්කේනා දෙදෙනා බැගින් කලින් කලට මෙම ප්‍රදේශයට එන්නට ගත් අතර ලෝකයේ සංචාරකයින්ගේ සුන්දරම වෙරළ තීරවලින් එකක් ලෙස අදටත් උණවටුන වෙරළ තීරය හැදින් විය හැකිය. එදා මෙිදා තුර මෙම වෙරළට පැමිණි ලක්ෂ සඛ්යාත විදේශිකයන්ගේ ලැගුමි හල් වූයේ නිවාස ආශ්‍රිතව කරගෙන යනු ලබන සංචාරක කර්මාන්තයයි. එම නිසා උණ වටුන වෙරළ තීරය ප්‍රජා මූලීක පාරිසරික සංචරනය වෙනුවෙන් ලොව තිබෙින සුවීශේෂි ස්ථානයකි.

හෝටලය ඉදිවුන හා විශාල මාර්ගය ඉදිවන මෙම ප්‍රදේශය පරිසරික විද්යාත්මක ඉතා සුවිශේෂි වන්නෙ කඩොලාන වනාන්තර පසෙකින්ද හෝටලය මායිමි වන ප්‍රදේශය වන රූමස්සල වෙිස්ටන් ගාටිස් හි ඇති ශාඛ පද්ධතියට සමාන වීමද තවත් පසකින් පෘතුගිසි භාෂාවෙන් හෙදට දැකිය හැකි (Bouno Vista) යන අරුත දෙන කොරල් පරය ඇතලු සුවිශේසී පරිසර පද්ධති ගණනාවකින සමන්විත වීම නිසාය.

හෝටලය ඉදිව පරිශ්‍රය තුල ජාතික වශයෙන් අවධානමට ලක්ව ඇති ශාක විශේෂ කිහිපයක් දැක ගත හැකි අතර මල් කඩොල් (Bruguiear sexangula) මූන මල් (Mimusops elengi) දිය දග (Dolichandrone spathacea) ආදි ශාක ඇතලු ශාක විශේෂ සියයකට අධික ප්‍රමාණයක් දැක ගත හැකිවෙි.

එමෙන්ම 2012 රතු දත්ත වාර්ථාවට අනුව දැඩි වදවීමෙි තර්ජනයට ලක් වූ ශාකයක් වන මූදු දෙලුමි (Xylocarpus rumphii) ශාක කිහිපයක් වැල්ලේ දේවාල ප භූමියේ හා මෙම හෝටලය ඉදිකරන භූමියේ දක්නට ඇත, අධික ලෙස වද වීමෙි තර්ජනයට ලක්ව ඇති මෙම ශාක දැනට ලංකාවෙි වාර්ථා වන්නේ ශාක 08 අඩු ප්‍රමාණයකි. මෙවැනි අති දුර්ලබ පුරාණ ලෝකයේ ශාක ලෙස හැදින්වෙන මෙම ශාක මුලු ලෝකයෙන්ම වදවී යන අතර එය ආරක්ෂා කල යුතුව තිබුනත් හිටපු පරිසර අමාත්‍යවරයා සිය සොයුරාගේ හොටල් උවමනාව වෙනුවේන් මෙම ශාක පිහිටා ඇති අවසාන භුමියද මෙිසේ විනාශ කිරීමට ඉඩලබා දී තිබෙි.

ප්‍රදේශය වාසය කරගනිමින් ජීවත් වන සත්ව විශෙෂ අතර ජාතික වශයෙන් අවධානමට ලක් වු පළමු වරට Herrich-Schäffer 1869 වර්ශයේදි සොයාගන්නා ලද සමනල් විශෙෂයක් වන Dark palm dart (Telicota ancilla) ඇතුලු සත්ව විශේෂ ගණනාවක් වාර්ථා වන අතර කුරුලු ගොයා (Accipiter badius ) වැහි ලිහිනියා (Hirundo sp:) රත් මුහුනත් කොටිටොරුවා (Magalaima zeylonica) ඇතුලු කුරුලු විශේෂ ක්ෂිරපායි හා උරග විශේෂ ගණනාවක් වාර්ථා වන අතර මෙිම හෝටලය සමිබන්ධව සිදුකරන ලද පරිසර අධ්‍යන වාර්ථාවද නිසි අධ්‍යයනක් සිදු නොකර සකසන ලද්දකි බව පෙනී යයි.

එමෙන්ම මෙම හෝ ටල් ඉදුකරනු ලැබු හා අඩි 20 මාර්ගය ඉදිකිරීමෙින් පරිශ්‍රය තුලින් මුහුදට ගලා බසින ලද ඇල මාර්ගයක් තිබු අතර දැනට එය අවහිර වී ඇත. දෙදහස් දහනමය වසරේ ජුනි මසයේදි වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්ත මෙින්තුව හා මෙම හොටලයේ හිමිකරු වන ඩඩිලි සිරිසේන හා වැල්ලලේ දේවාලය අවට ගමිවාසීන් විසින් එක්ව කරන ලද සාකචිචාවකට අනුව දැනට ඔලන්ද ඇලෙහි සිරවී ඇති අප ජලය බොනවිස්ටා කොරල් පරය ඇති මුහුදු සීමාවට මුදාහැරීම සදහා හෝටල් හිමි කරු විසින් අදහස් කර ඇති අතර ගමිමුන් එයට විරුද්ධ වී ඇත. නමුත් මෙහි බරපතලම කාරණය වන්නේ හෝටලය ඉදිකිරිමෙන් අනතුරුව එහි අප ජලය සියයට 60 පිරිපහදු කර මුහුදට මුදා හරින බව පරිසර වාර්ථාවෙි සදහන්වෙි.

ජලය පිරිපහදු කිරිම රසායනික හා කබානික වශයෙන් සිදුකල යුතු අතර ඒ සදහා අධික වියදමන් වැයවෙි . ඒ අනුව හොටලය ඉදිකිරිමෙන් අනතුරුව සිය හොටලයෙන් නිකුත් වන අප ජලය බොනවිස්ටා කොරල් පරය ඇති මුහුදු සීමාවට මුදාහැරීමට මෙම හිමිකරුවන් කටයුතු කල හොත් ඒමගින් දැඩි හායනයට ලක්වී ඇති බොනවිසටා කොරල් පරය හා එහි ඇති පොලිප් ජීවීනටත් මත්ස්‍ය විශේෂ වලටත් දැඩි හානියක් සිදුවෙි .

බොනවිස්ටා කොරල් පරය ලොව හමුවෙි ඉතාමත් වැදගත් වුයේ 2004 වර්ෂයේ සූනාමිය ව්යවසනයට පෙර ලොක කොරල් පර සමුහිකයේ සභාපති වූ තොමස් ගොරෝ විසින් ලියන ලද පර්යේශණ වාර්ථා වල මෙහි මෙම කොරල් පරය ආශ්‍රිත සත්ව විශේෂ 480 වැඩි ප්‍රමාණයක් පිළිබද සදහන් කර ඇති අතර එවකට ලංකාවෙි කිසිදු කොරල් පරයක් ආශ්‍රිතව වාර්ථා නොවුන මුහුදු සත්ව හා ශාක විවධත්වය වාර්ථා වුයේ බොනවිස්ටා කොරල් පරය ආශ්‍රිතවයි.

සුනාමියෙන් දැවැන්ත හානියක් උවද අදටත් සැලකිය යුතු මුහුදු ජීවින් හා මුහුදු ශාක මෙන්ම සීමිත කොරල් ප්රමානයක් මෙම ප්‍රදේශයේ දැක ගැනීමට හැකීවි. හොටල් ඉදිකිරීම හා අපදව්ය මුහුදු ජලයට එක් කිරීම බොනවිස්ටා කොරල් පරය හා අවට ශාක හා සත්ව විශේෂත් එම ප්රදේශයෙන් සදහට වියකී යාම මෙම හෝටල් ව්යාපාතියත් සමග දැනටමත් ආරමිබ වී ඇත. මෙම ප්‍රදේශයට අවශ්‍ය වන්නේ දැවැන්ත හෝටල් නොව පරිසර සංරක්ෂණ වැඩ පිළිවලිකි.

ඒ අනුව හිටපු පරිසර අමාත්යවරයාගේ සොහෙයුරා විසින් මෙරට පරිසර නිතිය අමු අමවෙි උල්ලංඝනය කර ඇති අතර වනසත්ව හා රුක්ෂලතා ආඥා පනත අනුව වදවී යාමෙ තර්ජනය ඇති සත්ව හෝ ශාක වලට හානි කිරීම එහ පනත යටතේ දඩවමි ලැබිය හැකි වරදිකි. මෙම හොටල් සංකීරණය නිසා එහ සත්ව හා ශාක විනාශ වන බව හා ඔහුන් ගේ නිජභූමිය විනාශ වන බව ඉහතදී පෙන්වා දෙන ලදී.
රූමස්සල අභය භුමියට හානි වෙන පරිදි ඉදි කිරීමි කිරීම හා කැලි කසල බැහර කිරීම වැනි ක්රියා ජාතික පාරිසරික පනත අනුවත් නීති විරෝධි වන අතර එම නිති වීරෝධි ක්රීයාවන්ට එරේහිව අධිකරණ ක්රීයාමර්ග ගත හැකි වුව්ත වර්ථමාන රජය පවා රූමස්සල අභය භූමිය හා බොනවිස්ඨා කොරල්පරය විනාශ කිරීමට අවශ්ය පියවර ගනිමින් සිටී පසුගිය රජය මගින් ඉදිකල මෙම නිති විරොධි හොටලයට අඩි 20 මාර්ගයක් තැනීමට ඉඩදිම තුලින් රූමස්සල පුරා පාරිසරික පද්තිය විනාශ විම නැවතීමට වර්ථමාන ආණ්ඩුව හෝ මෙි වනතෙක් පියවරගෙන නොමැත.

රවීන්ද්‍ර කාරියවසම්,
පරිසර හා සොබාදහමි අධ්යයන මධ්යස්ථානය.